Không biết hàng giả, hàng nhái, người bán có bị phạt?

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên đó là lợi nhuận lớn từ việc buôn bán hàng giả đã thu hút một bộ phận người bán hàng tham gia. 

Tuy nhiên, thực tế cho thấy cũng có nhiều trường hợp người bán không biết được sản phẩm mà mình đang bán là hàng giả.

ẢNH: VÂN ANH

Hàng giả là gì? Buôn bán hàng giả nhưng không biết, có bị xử lý không?

Theo luật sư Trí, căn cứ quy định tại khoản 7 điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26.8.2020 của Chính phủ được sửa đổi, bổ sung thì hàng giả bao gồm các loại hàng hóa như sau:

• Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa.
• Hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký.
• Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa.
• Thuốc giả theo quy định tại khoản 33 điều 2 của luật Dược năm 2016 và dược liệu giả theo quy định tại khoản 34 điều 2 của luật Dược năm 2016.
• Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; không có đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa; có ít nhất một trong các hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng.
• Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa.
• Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả. Mỹ phẩm, thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.

Chế tài xử phạt

Luật sư Nguyễn Minh Trí cho biết, theo quy định tại khoản 2 điều 16 luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007, sửa đổi bổ sung năm 2018 thì việc kiểm tra nguồn gốc hàng hóa, nhãn hàng hóa, dấu hợp chuẩn, dấu hợp quy, các tài liệu liên quan đến chất lượng hàng hóa là nghĩa vụ của người bán hàng.

ẢNH: NVCC

Tại điều 11 Nghị định 98 quy định người bán hàng có thể bị xử phạt đối với hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa tùy theo tính chất, mức độ và giá trị tương đương của hàng giả so với hàng thật. Trường hợp cao nhất, người bán hàng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với số tiền từ 30 - 50 triệu đồng.

Đáng chú ý, người bán có thể bị phạt tiền gấp đôi nếu buôn bán các loại hàng giả dưới đây:

• Thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi.

Ngoài ra, nếu có đủ cơ sở để xác định hành vi buôn bán hàng giả gây ảnh hưởng nghiêm trọng thì người bán hàng giả còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo quy định tại điều 192 bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, năm 2025.

Mức phạt cao nhất đối với hành vi trên là phạt tiền từ 200 triệu đồng - 2 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 7 - 15 năm. Đối với pháp nhân thương mại, mức phạt cao nhất là phạt tiền từ 12 - 18 tỉ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng - 3 năm.

Luật sư Trí cho rằng, theo quy định của pháp luật hiện hành, người bán vẫn có thể bị xử phạt trong trường hợp buôn bán hàng giả dù họ có biết hay không. 

Bởi lẽ, nghĩa vụ kiểm tra nguồn gốc hàng hóa, nhãn hàng hóa, dấu hợp chuẩn, dấu hợp quy, các tài liệu liên quan đến chất lượng hàng hóa là nghĩa vụ của người bán hàng. 

Vì vậy, nếu sản phẩm là hàng giả mà người bán vẫn thực hiện việc bán ra thị trường thì họ phải chịu trách nhiệm theo quy định.