Giữa bối cảnh đàm phán tăng nhiệt, chiến sự tại Ukraine tiếp tục leo thang. Điện Kremlin ngày 2.12 tuyên bố quân đội Nga đã kiểm soát 2 mục tiêu chiến lược Pokrovsk (Donetsk) và Vovchansk (Kharkiv). Hiện lực lượng Nga đang truy quét tàn quân Ukraine quanh Pokrovsk và Myrnohrad, đồng thời mở rộng các mũi tấn công ở Huliaipole thuộc vùng Zaporizhia (đông nam Ukraine), theo Reuters.
Trong chuyến thị sát tiền tuyến ngày 1.12, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh Pokrovsk là "chiến thắng quan trọng", tạo đà để thực hiện các mục tiêu rộng hơn trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Ông cho rằng Ukraine "không thể phản ứng kịp" trước nhịp độ tấn công mới của Nga và yêu cầu quân đội sẵn sàng chiến đấu cho mùa đông sắp tới. Giáo sư Mark Edele, nhà sử học tại Đại học Melbourne (Úc) nhận định việc chiếm Pokrovsk có lẽ không làm thay đổi cục diện xung đột, nhưng sẽ giúp Nga tái lập lại chiến tuyến theo hướng có lợi hơn cho nước này.
Tuy vậy, giới chức Ukraine không thừa nhận Pokrovsk và Vovchansk đã thất thủ. Ông Andriy Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm chính trị thuộc Hội đồng an ninh và quốc phòng Ukraine, bác bỏ thông tin Vovchansk thất thủ, cho biết: "Một phần thành phố vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Lực lượng Phòng vệ Ukraine... Giao tranh ác liệt trên tiền tuyến vẫn tiếp diễn, Nga đang điều động rất nhiều lực lượng".
Binh sĩ Ukraine tại khu vực Kharkiv ngày 1.12 ẢNH: REUTERS
Đài Sky News dẫn lời giới chức Ukraine tại Pokrovsk ngày 2.12 cho biết họ vẫn nắm giữ khu vực phía bắc thành phố, đồng thời tiến hành các đợt phản công ở phía nam - nơi Nga đang chiếm ưu thế. Ông Andrii Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm chống thông tin sai lệch của Ukraine, cảnh báo Nga sẽ gia tăng cả sức ép trên tiền tuyến lẫn tuyên truyền, nhằm thu hút sự chú ý và nâng cao vị thế ngoại giao trong bối cảnh đàm phán diễn ra.
Theo dữ liệu của nhóm phân tích độc lập DeepState - vốn liên hệ với tình báo quân đội Ukraine - trong tháng 11, Nga đã kiểm soát thêm khoảng 505 km² lãnh thổ, tăng hơn 90% so với tháng trước. Khoảng 40% diện tích mở rộng tập trung quanh Huliaipole. Nhóm cũng cho biết Pokrovsk và Mirnograd đang trong tình trạng bị bao vây với mật độ UAV, bộ binh và mìn Nga dày đặc.
Bài toán đàm phán
Trong khi chiến trường rung chuyển, các động thái ngoại giao cũng tăng tốc. Với vai trò trung gian, Mỹ nỗ lực thúc đẩy một khuôn khổ hòa bình mới cho Ukraine, với việc Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và ông Jared Kushner - con rể Tổng thống Mỹ Donald Trump - gặp Tổng thống Putin tại Moscow ngày 2.12, theo TASS. Giới quan sát nhận định tuyên bố kiểm soát Pokrovsk của Moscow ngay trước cuộc gặp mang tính "đòn bẩy", nhằm củng cố vị thế trên bàn đàm phán. Đặc phái viên của Tổng thống Nga phụ trách hợp tác đầu tư - kinh tế quốc tế Kirill Dmitriev cho biết ngày 2.12 là một ngày quan trọng để thúc đẩy chương trình nghị sự hòa bình của ông Trump tại Ukraine.
Phái đoàn của ông Trump được cho là sẽ thảo luận kế hoạch 28 điểm từng bị rò rỉ, trong đó đề xuất Ukraine nhượng một phần lãnh thổ, giới hạn quy mô quân đội và tạm dừng mục tiêu gia nhập NATO, theo Reuters. Chuyên gia quân sự Michael Clarke đánh giá ông Witkoff "gần như chắc chắn sẽ trở về với một phiên bản hầu như không thay đổi" so với bản gốc.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định "bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ" là rào cản khó nhất trong đàm phán. Tổng thống Zelensky tuyên bố sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào buộc nước này phải từ bỏ các vùng Donbass, đồng thời hy vọng sớm có cuộc trao đổi trực tiếp với Tổng thống Trump để làm rõ lập trường.
Châu Âu loay hoay tìm vị thế
Trong khi Mỹ giữ vai trò trung tâm, châu Âu nỗ lực đảm bảo lợi ích của mình không bị gạt ra khỏi tiến trình hòa bình ở Ukraine. Giới chức châu Âu nhấn mạnh các yếu tố như an ninh hậu chiến, xử lý tài sản Nga bị đóng băng và lộ trình Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU) phải là trụ cột của mọi thỏa thuận hòa bình, theo Reuters.
Phát biểu tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Zelensky tại Paris ngày 1.12, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố: "Không thể có một kế hoạch hòa bình hoàn chỉnh nếu thiếu châu Âu tại bàn đàm phán", đồng thời khẳng định Ukraine phải có quyền tự quyết về ranh giới lãnh thổ.
Cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết EU "đoàn kết ủng hộ một thỏa thuận hòa bình công bằng", đồng thời cam kết hỗ trợ tài chính và quốc phòng cho Ukraine. Trong khi đó, đại diện EC Thomas Regnier cho hay 15 quốc gia EU sẽ chuyển giao lượng vũ khí trị giá hàng tỉ USD cho Ukraine theo chương trình SAFE, song chưa tiết lộ chi tiết cụ thể.
.jpg)
