Trung Quốc tìm cách vực dậy nền kinh tế

Bất ổn sâu sắc

Theo tờ báo dẫn số liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, lợi nhuận công nghiệp của nước này giảm 5,5% so cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, tháng 9 vừa qua, chỉ số này đạt mức tăng 21,6% và tháng 8 cũng tăng 20,4%.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn từ tháng 1 - 10, lợi nhuận của các công ty Trung Quốc đã tăng 1,9%, chậm hơn mức tăng trưởng 3,2% trong giai đoạn từ tháng 1 - 9. Cũng từ tháng 1 - 10, lợi nhuận của các nhà sản xuất tăng 7,7%, trong khi thu nhập của các nhà cung cấp điện, nhiệt, khí đốt và nước tăng 9,5%. Trong khi đó, lợi nhuận khai thác giảm 27,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Việc lợi nhuận đảo chiều theo xu hướng xấu đi trong tháng 10 có một phần lý do là vì chi phí tăng lên. Thêm vào đó, chu kỳ chi tiêu tăng đột biến trong kỳ nghỉ lễ của Trung Quốc vừa qua cũng kết thúc, đồng thời dự kiến chi tiêu ở Mỹ - vẫn là một thị trường xuất khẩu lớn của Trung Quốc bất chấp chiến tranh thương mại - cũng có thể làm giảm xuống trong tháng 10. Qua đó, tình hình kinh tế Trung Quốc vẫn còn nhiều thách thức.

Trong đánh giá gửi đến Thanh Niên mới đây, Công ty Phân tích Moody's nhận định kinh tế Trung Quốc đang bất ổn sâu sắc. Mặc dù động lực xuất khẩu của nước này vẫn đang mạnh mẽ khi tạo ra thặng dư thương mại hằng năm trên 1.000 tỉ USD tính từ đầu năm đến nay, nhưng nền kinh tế trong nước đang gặp khó khăn. Đó là niềm tin của người tiêu dùng bị phá vỡ, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao và thị trường bất động sản đang trong tình trạng trì trệ. Thêm vào đó, kết quả thặng dư thương mại trên có một phần lớn đến từ việc chạy đua xuất khẩu trong nửa đầu năm trước khi thị trường nhập khẩu quan trọng là Mỹ chính thức áp dụng các mức thuế cao.

Bắc Kinh đã nói về việc hỗ trợ nhưng chưa triển khai đủ sức mạnh tài khóa để ổn định tăng trưởng. Trong khi đó, tình trạng dư thừa công suất đang đè bẹp giá cả. GDP thực tế có thể sẽ đạt mục tiêu 5% trong năm nay, nhưng thành tích đó sẽ mang lại cảm giác nhẹ nhõm hơn là chiến thắng.

"Quay về cố thủ"

Giữa bối cảnh như vậy, cơ quan thống kê nước này kêu gọi mở rộng nhu cầu trong nước và nuôi dưỡng "các động lực tăng trưởng mới" trong bối cảnh "môi trường quốc tế nghiêm trọng, phức tạp đan xen với các mâu thuẫn về chu kỳ và cấu trúc trong nước".

Thực ra, từ cuối năm 2024, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh sự cần thiết để tăng cường thị trường nội địa. Trước đó, Trung Quốc đã bắt đầu đưa ra các gói kích cầu "khủng". Cuối tháng 9, nước này cắt giảm 0,5 điểm phần trăm của lãi suất thế chấp cho nhà ở hiện tại và tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Kế hoạch này được kỳ vọng mang lại lợi ích cho 50 triệu hộ gia đình - tương đương 150 triệu người, giảm chi phí lãi vay hộ gia đình trung bình khoảng 150 tỉ nhân dân tệ mỗi năm, hướng đến thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư một cách hiệu quả.

Giờ đây, nỗ lực thúc đẩy thị trường nội địa đang được chú trọng hơn nữa. Tờ South China Morning Post ngày 27.11 đưa tin một tài liệu phác thảo kế hoạch do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin và 5 bộ khác của Trung Quốc vừa phối hợp ban hành đã đưa ra các mục tiêu bao gồm việc nuôi dưỡng 3 "lĩnh vực tiêu dùng cấp ngàn tỉ nhân dân tệ" và 10 "điểm nóng tiêu dùng hàng trăm tỉ nhân dân tệ" vào năm 2027.

Trong đó, các lĩnh vực hướng đến đạt giá trị 1.000 tỉ nhân dân tệ (141,2 tỉ USD) trở lên bao gồm các sản phẩm dành cho người già và điện tử tiêu dùng, trong khi các điểm nóng tiêu dùng bao gồm thiết bị thể dục, thức ăn và vật tư cho vật nuôi, máy bay không người lái dân sự và đồ chơi thời thượng. Kế hoạch trên dự kiến kéo dài đến năm 2030, xác định một loạt các lĩnh vực cụ thể cần thúc đẩy, tăng gấp đôi số lĩnh vực mà Trung Quốc trước đây đã xác định là động lực tăng trưởng chính.

Dựa trên các diễn biến gần đây của Trung Quốc, Công ty Phân tích Moody's dự báo kinh tế nước này tăng trưởng 4,9% trong năm nay và chỉ 4,4% trong năm 2026 và 4% trong năm 2027. Trong khi đó, Tập đoàn tài chính Goldman Sachs (Mỹ) vừa công bố đánh giá mới đã đẩy dự báo tăng trưởng GDP thực tế năm 2025 của Trung Quốc từ 4,9% lên 5,0%. Cũng theo Goldman Sachs, mức tăng thậm chí còn lớn hơn cho các dự báo trong 2 năm tới bởi xuất khẩu mạnh hơn sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tổng thể của Trung Quốc. Tập đoàn này nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc từ 4,3% lên 4,8% trong năm 2026, và từ 4% lên 4,7% cho năm 2027.