Nên ổn định lãi suất vay mua NƠXH

Người nghèo tăng gánh lo

Chị Sang (ngụ TP.Đà Nẵng) cho biết hồi giữa tháng 7.2024, chị ký hợp đồng vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội, với số tiền 600 triệu đồng để mua một căn NƠXH tại Đà Nẵng. Trong hợp đồng, chị vay thời hạn vay 25 năm và khi đó nhân viên ngân hàng tư vấn cho chị lãi suất cố định là 4,8%/năm và ổn định trong suốt thời gian vay. Nhưng mới đây khi giải ngân số tiền trên thì lãi suất đã tăng thêm 1,8%/năm lên 6,6%/năm, đồng nghĩa mỗi tháng chị phải chi thêm khoảng 1 triệu đồng.

"Tôi là nhân viên văn phòng, lương và thu nhập gần đây sụt giảm. Nay lãi suất lại tăng như vậy khiến vợ chồng tôi vô cùng lo lắng. Tôi ký hợp đồng trước ngày 1.8 nên mong rằng lãi suất vẫn giữ như trước, không tăng lên", chị Sang kiến nghị.

Đình Sơn

Cũng được thông báo lãi suất sẽ ổn định là 4,8% trong vòng 25 năm, nhưng để được vay tiền hơn 1 tỉ đồng, chị Phương Trinh (Bình Dương) còn được nhân viên tư vấn phải gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Chính sách xã hội khoảng 3,8 triệu đồng/tháng. Như vậy, ngoài tiền gốc và lãi mỗi tháng khoảng 8 triệu đồng, nay cộng thêm lãi vay tăng khoảng 1,8 triệu đồng/tháng, tổng cộng mỗi tháng chị phải thanh toán cho ngân hàng khoảng 11,8 triệu đồng/tháng.

"Thật sự quá khó khăn cho hai vợ chồng bởi vượt thu nhập của tôi mỗi tháng. Trong khi đó, gia đình tôi ở TP.Thủ Dầu Một còn rất nhiều khoản tiền phải trang trải cho cuộc sống như ăn uống, học hành, khám chữa bệnh… Tôi mong Nhà nước và các ban ngành xem xét điều chỉnh giữ nguyên lãi suất để công nhân như tôi có điều kiện trả gốc và lãi", chị Phương Trinh chia sẻ.

Anh Nguyễn Đình Nam đã ký hợp đồng vay tiền mua một căn NƠXH tại dự án Topaz Elite (TP.Thủ Đức, TP.HCM) thừa nhận, từ khi nhận được thông tin lãi suất tăng lên 6,6%/năm chưa đêm nào ngủ được ngon giấc. Bởi thu nhập của hai vợ chồng là giáo viên, với lãi suất cũ anh đã phải thắt chặt chi tiêu hết mức có thể. Nay với lãi suất tăng lên, về căn bản gia đình anh sẽ gặp khó khăn thêm. Chưa kể điều anh thấp thỏm không yên là sắp tới lãi suất có còn tăng nữa hay không.

"Nhiều người có hoàn cảnh giống như tôi, khi ký hợp đồng vay với lãi suất 4,8%/năm để mua nhà đã phải thắt chặt chi tiêu, gồng gánh mượn đủ thứ để mua được căn nhà. Nhận được thông báo của Ngân hàng Chính sách xã hội, gia đình tôi bị sốc thật sự. Mong Chính phủ xem xét điều chỉnh lãi suất giảm cho phù hợp với điều kiện kinh tế hiện nay đang ngày càng khó khăn và thu nhập giảm sút, nhiều công ty còn nợ lương không có tiền trả cho nhân viên. Trong khi đó, quyết định tăng lãi suất từ 4,8% lên 6,6% quá bất ngờ và quá nhanh. Từ khi ký quyết định ngày 26.7, đến ngày 1.8 đã áp dụng là quá gấp gáp khiến người dân trở tay không kịp nên đã gây nên sự hoang mang. Kính mong Chính phủ xem xét lại giảm mức lãi suất như cũ 4,8%/năm hoặc có thể giảm xuống dưới mức này để phần nào hỗ trợ người dân vượt qua thời điểm khó khăn này", anh Nguyễn Đình Nam lo lắng.

Kiến nghị giữ nguyên lãi suất

Chuyên gia bất động sản Phan Công Chánh nhận xét: Lãi suất từ 4,8% lên 6,6%/năm là mức tăng rất lớn, đối với người nghèo thì đây là một khoản thêm đáng kể. Trong khi đa số người dân khi mua NƠXH đều có chung tâm lý rằng lãi suất sẽ điều chỉnh theo chiều hướng giảm, nên họ chưa kịp "thích nghi" với việc tăng này và thực tế, đây là một áp lực đối với những người mua NƠXH.

"Việc áp dụng lãi suất cho vay trung, dài hạn giống như khoản cho vay hộ nghèo khoảng 3 năm và điều chỉnh theo từng thời kỳ sẽ làm cho người vay bất an khi trong thời gian tới lãi suất sẽ tiếp tục bị điều chỉnh, thậm chí thay đổi hằng năm. Do vậy, Ngân hàng Nhà nước xem xét tiếp tục giữ nguyên mức lãi vay 4,8%/năm với khoản vay mua, thuê mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Nhất là trong bối cảnh người mua nhà đang gặp nhiều khó khăn do thu nhập giảm sút, thậm chí nhiều người bị thất nghiệp", ông Phan Công Chánh đề xuất.

Đình Sơn

Cũng cho rằng mức tăng như vậy là quá cao nên Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu kiến nghị giữ nguyên như trước đây. Bởi Nghị định 100% quy định lãi suất vay mua, thuê mua NƠXH bằng với lãi suất cho vay với hộ nghèo. Mà lãi suất cho người nghèo lại điều chỉnh theo từng năm thì họ sẽ bất an.

"Ngân hàng Chính sách xã hội làm như vậy là đúng theo luật, nhưng rất mong Chính phủ "cứu xét" lại. Trong khi gói tín dụng 30.000 tỉ đồng lãi suất chỉ 5%/năm mà phần lớn người vay là để mua nhà ở thương mại có giá trên 1 tỉ đồng/căn. Mặt khác, gói cho vay mua NƠXH tại gói 120.000 tỉ đồng đang được Bộ Xây dựng đề xuất tiếp tục giảm lãi suất xuống thấp hơn 3 - 5% so với lãi suất của ngân hàng thương mại để hỗ trợ người dân. Hiện lãi vay mua NƠXH của gói này là 7,5%/năm. Nếu lãi suất giảm tiếp 3 - 5%/năm như Bộ Xây dựng đề xuất thì lãi suất gói tín dụng này còn thấp hơn vay ở Ngân hàng Chính sách xã hội khi có thể chỉ còn từ 2,5% - 4,5%/năm. Đây là bất cập trong việc tính lãi suất ưu đãi cho người nghèo mua NƠXH. Trên thế giới lãi suất cho người nghèo vay mua, thuê mua NƠXH xoay quanh mức 3%/năm. Do vậy cần giữ nguyên lãi suất như trước đây là 4,8%/năm", ông Châu kiến nghị.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng hiện nay mặt bằng lãi suất thương mại trên thị trường duy trì ở mức thấp. Lãi suất bình quân của bốn ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước bình quân kỳ hạn 12 và 24 tháng dưới 5%/năm trong khi lãi suất cho vay mua, thuê mua NƠXH tăng lên 6,6%/năm đối với người thu nhập thấp là chưa hợp lý. Trước đó, gói hỗ trợ vay mua NƠXH 120.000 tỉ đồng cũng ế ẩm bởi lãi suất ngang, thậm chí còn cao hơn lãi suất vay thương mại trên thị trường.

Nên ổn định lãi suất

Lãi suất không cố định chính là yếu tố khiến người vay mua NƠXH bất an nhất. Chưa kể theo diễn biến thị trường, việc điều chỉnh lãi suất còn dẫn đến các nghịch lý, thậm chí vô hiệu hóa ưu đãi.

Ông Trương Công Nghị, giảng viên Trường đại học Mở TP.HCM, dẫn chứng mới đây Thủ tướng chỉ đạo các ngân hàng thương mại tiếp tục hạ lãi suất cho vay vốn nói chung. Trong khi Ngân hàng Nhà nước lại ban hành Nghị định mới quy định tăng lãi suất cho vay mua, thuê mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Điều này dẫn tới tình trạng, các gói vay mua nhà thương mại chỉ ở mức 5,9 - 6,5% tùy từng dự án nhưng cho người nghèo vay mua NƠXH lại tăng "đột ngột" từ 4,8% lên 6,6%/năm.

Đình Sơn

"Như vậy đâu còn là ưu đãi nữa. Chưa kể người mua NƠXH đa phần là người yếu thế, hồ sơ vay cũng khó giải ngân hơn rất nhiều so với vay mua nhà ở thương mại. Điều này được minh chứng bằng gói tín dụng 120.000 tỉ đồng dù đã triển khai khá lâu nhưng đến nay chỉ giải ngân được hơn 1% vì lãi suất cao đến 7,7%/năm. Người có thu nhập thấp, người nghèo đã khổ rồi nhưng muốn vay còn đủ các điều kiện, rất khó đáp ứng. Khi đã đạt được rồi thì nay lãi suất còn tăng cao hơn so với lãi vay tại các ngân hàng thương mại. Như vậy còn gì là ưu đãi?", ông Nghị phân tích.

Bên cạnh đó, các con số thống kê của cơ quan quản lý nhà nước "rất ngon" về số lượng dự án NƠXH được triển khai, nhưng thực tế không thấy nhà đâu. Nên cứ lúc vay được thì không có nhà để mua; lúc có nhà thì lại không mua được; hay có suất nhà, suất vay thì lãi suất lại tăng đột ngột như hiện nay.

Còn theo TS Trần Việt Anh (Phó hiệu trưởng thường trực Trường đại học Hùng Vương TP.HCM, từ trước đến nay lãi suất cho người vay mua, thuê mua NƠXH luôn được khống chế, không bao giờ vượt quá 5%/năm. Nay tăng thẳng lên 6,6%/năm khiến không chỉ người vay bất ngờ mà bản thân ông cũng thật sự bất ngờ.

"Lãi suất cho vay mua, thuê mua NƠXH là lãi suất ưu đãi nên chỉ thấp hơn hoặc bằng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại hiện nay là 4,5%/năm. Với lãi suất 6,6% là rất cao, rất khó đạt được mục tiêu 1 triệu căn NƠXH. Khi lãi suất quá cao, các doanh nghiệp khi xây xong có khi không ai mua vì điều kiện để được vay đã khó, lãi lại cao nên người dân không vay. Trong khi các dự án nhà ở thương mại hiện nay, thường các chủ đầu tư còn hỗ trợ người mua nhà lãi suất 0% đến khi giao nhà. Nghĩa là khách hàng có thể được hỗ trợ lãi suất 2 - 3 năm. Do đó, đối với người nghèo lãi suất phải cố định vài năm để họ tính toán được thu chi, không bị động. NƠXH còn thả nổi lãi suất theo như lãi suất vay thương mại nữa thì người dân không thể kham nổi. Nếu điều chỉnh, chỉ nên điều chỉnh giảm hoặc cho những hồ sơ vay mới", TS Trần Việt Anh kiến nghị.