Dưới thời HLV Park Hang-seo, tuyến phòng ngự là điểm mạnh của đội tuyển Việt Nam mỗi khi bước ra giải quốc tế. Ở những sân chơi vừa tầm như vòng loại thứ hai World Cup 2022, AFF Cup 2018, 2020 và 2022, Quế Ngọc Hải cùng đồng đội lọt lưới rất ít (chỉ khoảng 20% số trận), đồng thời phá vỡ nhiều kỷ lục sạch lưới.
Chất lượng phòng ngự của đội tuyển Việt Nam đến từ ba yếu tố: năng lực con người (các trung vệ như Quế Ngọc Hải, Đỗ Duy Mạnh, Bùi Tiến Dũng đều ở đỉnh cao phong độ), bộ khung ổn định, cùng lối chơi phù hợp.
Tuy nhiên, ba chiếc chân tạo nên "kiềng" phòng ngự cho đội tuyển Việt Nam đã gãy đổ khi HLV Philippe Troussier nắm quyền. Lối chơi thiên về kiểm soát bóng nhưng thiếu tính tổ chức trong phòng ngự, cộng với phong độ sa sút và chấn thương của dàn trụ cột khiến đội tuyển Việt Nam liên tục thủng lưới từ giao hữu đến giải chính thức.
Trong 7 trận thua cuối cùng dưới thời HLV Troussier, đội tuyển Việt Nam nhận 13 bàn thua. Trong đó 5 bàn thua sau 3 trận gặp Indonesia là giọt nước tràn ly, khiến nhà cầm quân người Pháp phải rời ghế. Sau khi HLV Kim Sang-sik được bổ nhiệm, đội tuyển Việt Nam thắng 1, thua 1, đã tấn công có đường nét hơn, nhưng hàng thủ vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng. Ở 2 trận gặp Philippines và Iraq trong tháng 6, hai thủ môn Nguyễn Filip và Đặng Văn Lâm đã thay phiên nhau vào lưới nhặt bóng tới 5 lần.
Đáng chú ý, 6 tháng mà đội tuyển Việt Nam thủng lưới liên tục cũng trùng với khoảng thời gian trung vệ Quế Ngọc Hải vắng mặt do chấn thương. Cầu thủ sinh năm 1993 nghỉ trọn vẹn Asian Cup 2023 và 4 trận cuối ở vòng loại thứ hai World Cup 2026.
Dù một cánh én khó làm nên mùa xuân, nhưng rõ ràng thiếu Quế Ngọc Hải, hàng thủ đội tuyển Việt Nam đã suy yếu.
Thời HLV Park Hang-seo nắm quyền, Quế Ngọc Hải là một trong những gương mặt tiêu biểu nhất cho triết lý phòng ngự chuẩn mực của ông thầy người Hàn Quốc. Đó là vững chãi, kinh nghiệm, kết dính và đọc tình huống tốt. Sự chắc chắn của Quế Ngọc Hải ở trung tâm hàng thủ trở thành điểm tựa để các hậu vệ khác kết nối lối chơi. Đồng thời, trung vệ 31 tuổi cũng tham gia tấn công tốt, nhờ khả năng chuyền vượt tuyến và sút phạt đền.
Còn hiện tại, khi người thủ lĩnh vắng mặt, Bùi Hoàng Việt Anh dù chơi khá tốt khi lấp vào vị trí "thòng" ở hàng thủ ba người, nhưng trung vệ sinh năm 1999 chưa thể hoàn toàn thay thế đàn anh, đặc biệt ở khả năng chỉ huy hàng thủ và chuyền bóng.
Mảnh ghép giá trị
Sau gần 1 năm vắng mặt ở cấp độ đội tuyển, Quế Ngọc Hải cần thời gian bắt nhịp. Dù vậy, với kho kinh nghiệm đá giải quốc tế trong hơn 10 năm, cầu thủ của đội Bình Dương sẽ sớm hòa nhập. Nhất là khi, xung quanh trung vệ này vẫn là những đồng đội quen thuộc ở hàng thủ.
Bên cạnh phẩm chất chuyên môn đã được khẳng định, HLV Kim Sang-sik cần tiếng nói và cái uy của Quế Ngọc Hải để vực lại "chất thép" cho tuyến phòng ngự.
Hiện chiến lược gia người Hàn Quốc có nhiều trung vệ giỏi như Nguyễn Thanh Bình, Bùi Hoàng Việt Anh, Bùi Tiến Dũng hay Nguyễn Thành Chung, trong đó Việt Anh và Tiến Dũng đều đã (hoặc đang) đeo băng đội trưởng ở CLB. Song, để nói về tầm ảnh hưởng ở cấp độ đội tuyển, khó có gương mặt nào trong số này sánh bằng Quế Ngọc Hải.
Khi trung vệ 31 tuổi trở lại phong độ tốt nhất, đội tuyển Việt Nam sẽ có lá bài quan trọng để tìm lại mạch chiến thắng. Đặc biệt trong giai đoạn thầy trò HLV Kim Sang-sik đang xây dựng lối chơi cho AFF Cup 2024.
Khi các trụ cột dần luống tuổi trong 2, 3 năm tới, đội tuyển Việt Nam sẽ bước tới thời kỳ chuyển giao. Tuy nhiên, thay vì chối bỏ những cầu thủ kinh nghiệm một cách cực đoan như người tiền nhiệm, HLV Kim Sang-sik được kỳ vọng sẽ linh hoạt và cởi mở hơn, đan cài cựu binh và sao trẻ hợp lý để xây dựng tập thể cân bằng.