Thanh Hóa: Hành trình xây dựng nông thôn mới – Bứt phá từ nội lực, vươn xa bằng chuyển đổi số

Huy động sức dân – Cốt lõi của thành công

Giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh Thanh Hóa đã huy động được trên 29.695 tỷ đồng để phát triển nông thôn, thực hiện các tiêu chí nông thôn mới, xây dựng các sản phẩm OCOP. Nhiều công trình hạ tầng tiếp tục được đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo, nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả được triển khai, nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân. Trong đó, người dân không chỉ đóng góp bằng tiền của mà còn hiến hơn 1,9 triệu mét vuông đất, góp gần 870.000 ngày công, cho thấy sự tin tưởng và gắn bó của người dân với chương trình.

Hạ tầng nông thôn đã được nâng cấp rõ rệt với hơn 3.500 km đường giao thông nông thôn, hàng trăm công trình thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, chợ nông thôn… được xây mới và sửa chữa. Những đổi thay đó không chỉ hiện hữu về mặt vật chất mà còn là sự chuyển mình về tư duy, nhận thức và niềm tin của người dân vào tương lai quê hương.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 15 đơn vị cấp huyện, 374 xã và 831 thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới. 4 huyện, 125 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. 33 xã, 629 thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, đứng thứ 2 toàn quốc sau thành phố Hà Nội.

Sản phẩm OCOP cũng đạt nhiều thành quả đáng khích lệ. Tỉnh hiện có hơn 645 sản phẩm OCOP, nhiều sản phẩm đặc trưng như mắm Lê Gia OCOP 5 sao, nước mắm Khúc Phụ, Ba Làng, Yến Sào xứ Thanh, nón lá Thọ Lộc, mật ong Thường Xuân… được đánh giá đạt 3 sao trở lên. Tỷ lệ hộ nghèo ở khu vực nông thôn giảm bình quân 1,8%/năm, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng rõ rệt, đạt 45–50 triệu đồng/năm.

Điểm sáng từ chuyển đổi số và mô hình sản xuất mới

Thanh Hóa là tỉnh tiên phong trong việc đưa chuyển đổi số vào xây dựng nông thôn mới. Đã có 23 thôn “thông minh”, 6 xã kiểu mẫu ứng dụng công nghệ trong quản lý, y tế, giáo dục và nông nghiệp. Ứng dụng “HoangHoaS” tại huyện Hoằng Hóa giúp người dân tiếp cận nhanh thông tin, phản ánh kiến nghị, tra cứu thủ tục hành chính…

Về sản xuất, các mô hình cá – lúa, trồng rau công nghệ cao, dưa chuột bao tử, ong lấy mật, mía tím... được nhân rộng tại các xã như Thọ Lộc, Thọ Thanh, Hà Sơn… Mỗi mô hình mang lại nguồn thu ổn định từ 100–300 triệu đồng/năm/hộ, góp phần giảm nghèo hiệu quả.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, tỉnh Thanh Hóa cũng đang đối mặt với không ít khó khăn. Một số xã chưa đạt tiêu chí về nước sạch, môi trường, hoặc duy trì tiêu chí sau công nhận còn hạn chế nhất là khu vực miền núi. Chất lượng sản phẩm OCOP chưa đồng đều, sản phẩm 4–5 sao mang tầm quốc gia còn hạn chế. Khu vực miền núi, biên giới như Mường Lát, Quan Sơn… còn nhiều xã chưa đạt nông thôn mới, hạ tầng yếu kém, đời sống người dân còn khó khăn.

Tuy nhiên, với phương châm “Xây dựng nông thôn mới không có điểm dừng”, Thanh Hóa đang từng bước tháo gỡ khó khăn, điều chỉnh chính sách phù hợp với từng vùng miền, đẩy mạnh phân cấp và hỗ trợ đúng trọng tâm.

Tỉnh Thanh Hóa phấn đấu đến năm 2030, toàn tỉnh có ít nhất 90% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 50% số xã nông thôn mới nâng cao, 10% số xã nông thôn mới kiểu mẫu; đến năm 2035 có ít nhất 95% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, 70% số xã nông thôn mới nâng cao, 25% số xã nông thôn mới kiểu mẫu. Tổng nhu cầu huy động nguồn lực thực hiện chương trình giai đoạn 2026 - 2030 khoảng trên 40.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước chiếm khoảng 54%.

Với mục tiêu tỉnh Thanh Hóa phấn đấu trở thành là nơi “mọi miền quê đáng sống”, 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó nhiều xã phát triển thành kiểu mẫu, kết hợp hài hòa giữa truyền thống – hiện đại. Tỉnh cũng chú trọng phát triển nông nghiệp sạch, du lịch sinh thái nông thôn, xây dựng làng quê “thông minh”, đồng thời gắn kết các tiêu chí nông thôn mới với các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.

Tại Hội nghị tổng kết chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 -2025, ông Nguyễn Doãn Anh, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban chỉ đạo Nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa ghi nhận, đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng và kết quả đạt được của các cấp, các ngành, các địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Thanh Hóa là tỉnh có địa bàn rộng, khu vực nông thôn chiếm khoảng 80% diện tích toàn tỉnh; lao động nông nghiệp và số người dân sống trong khu vực nông thôn chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số lao động và dân cư trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa rất quan trọng đối với tỉnh. Các địa phương tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới toàn diện, nâng cao và bền vững.

Ngay sau khi các xã mới được hình thành, phải khẩn trương rà soát, lập, phê duyệt quy hoạch xây dựng xã, đảm bảo đồng bộ, phù hợp với quy hoạch tỉnh và điều kiện thực tế của từng địa phương. Từng xã phải bắt tay ngay vào xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, xác định lộ trình để thực hiện các mục tiêu. Trong đó cần rà soát, đánh giá mức độ đạt chuẩn các tiêu chí theo quy mô xã mới sau sáp nhập để xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới hiện đại, hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh, hiện đại, giàu bản sắc. Tiếp tục đẩy mạnh phát triển sản xuất, cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, thúc đẩy quá trình đô thị hóa theo hướng đi vào chiều sâu và phát triển bền vững.

Hành trình xây dựng nông thôn mới tại Thanh Hóa là minh chứng sinh động cho một cuộc cách mạng nông thôn toàn diện – nơi người dân chính là chủ thể của sự thay đổi. Từ nội lực cộng đồng đến sức mạnh công nghệ, những miền quê xứ Thanh đang ngày càng trở thành nơi đáng sống, đáng tự hào và đầy khát vọng vươn xa trong kỷ nguyên mới.