Y học thế giới – Những thành tựu nổi bật năm 2024

Đột phá về RNA siêu nhỏ

Giải Nobel Y học năm nay đã được trao cho 2 nhà khoa học người Mỹ là Victor Ambros và Gary Ruvkun với những khám phá mang tính đột phá về RNA siêu nhỏ (microRNA). Công trình của họ tập trung vào vai trò của microRNA trong việc điều hòa hoạt động gen, một quá trình quan trọng trong sinh học phân tử. 

MicroRNA là các phân tử RNA nhỏ, không mã hóa protein, nhưng có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát biểu hiện gen. Phát hiện này mở ra hiểu biết mới về cách thức các tế bào điều chỉnh các quá trình sinh học, có ý nghĩa to lớn trong việc nghiên cứu bệnh liên quan đến gen như: ung thư, rối loạn di truyền và bệnh lý khác. Công trình này được đánh giá là cột mốc trong lĩnh vực nghiên cứu gen và sinh học phân tử, đồng thời tạo cơ hội phát triển các phương pháp điều trị mới. 

Công nghệ RNA siêu nhỏ

Trí tuệ nhân tạo chăm sóc sức khỏe

Trong năm 2024, AI là một trong những công nghệ hấp dẫn nhất làm thay đổi môi trường chăm sóc sức khỏe, được chứng minh là cực kỳ hữu ích khi phát hiện bệnh sớm, nhanh chóng xác minh và chẩn đoán chính xác. Ví dụ, đối với các bệnh nhân ung thư vú, AI có thể chụp nhũ ảnh nhanh hơn 30 lần với độ chính xác 99%, giảm thiểu nhu cầu sinh thiết. 

AI cũng được sử dụng để dự đoán nguy cơ mắc bệnh tim, hỗ trợ các bác sĩ trong việc phát triển các chương trình điều trị toàn diện hơn, giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh tốt hơn. AI có thể phân tích hồ sơ sức khỏe, dữ liệu di truyền và các yếu tố cá nhân để đưa ra phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân, giúp tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ. 

AI cũng có thể tư vấn sức khỏe, giải đáp thắc mắc qua Chatbot y tế. Các thiết bị đeo có tích hợp AI giúp theo dõi sức khỏe liên tục và cảnh báo khi có bất thường, đặc biệt hữu ích cho các bệnh nhân mắc bệnh mãn tính.

AI là công nghệ hấp dẫn nhất trong năm 2024

Ứng dụng công nghệ in 3D trong chăm sóc sức khỏe đang tạo ra những bước tiến đáng kể trong nhiều lĩnh vực từ chẩn đoán, điều trị đến đào tạo và nghiên cứu y học. Công nghệ in 3D có thể tạo ra các mô hình giải phẫu chính xác từ dữ liệu chụp CT hoặc MRI giúp giảm thiểu rủi ro, tăng độ chính xác trong phẫu thuật.

In 3D còn hỗ trợ sản xuất các bộ phận cấy ghép phù hợp với cơ thể từng bệnh nhân, tăng tính tương thích và giảm nguy cơ đào thải. 

Công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR

CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) là công nghệ chỉnh sửa gen tiên tiến nhất. Với khả năng cắt, chỉnh, sửa và thay đổi DNA một cách chính xác, CRISPR đang mở ra cơ hội điều trị và phòng ngừa nhiều loại bệnh, từ bệnh di truyền đến bệnh nhiễm trùng và ung thư. 

CRISPR dùng để chỉnh sửa tế bào miễn dịch (tế bào T) để chúng trở nên hiệu quả hơn trong việc nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Công nghệ này đang được nghiên cứu để chống lại các virus như HIV, viêm gan B bằng cách cắt bỏ hoặc bất hoạt các phần gen của virus trong tế bào chủ. 

CRISPR có thể giúp chỉnh sửa gen để tạo ra các tế bào gốc phù hợp, mở ra tiềm năng điều trị các bệnh thoái hóa như parkinson, alzheimer hoặc phục hồi mô bị tổn thương. 

Công nghệ chỉnh sửa gen

Với khả năng chỉnh sửa gen cụ thể mà không ảnh hưởng đến các vùng DNA khác, chi phí nghiên cứu và ứng dụng thấp hơn các công nghệ khác, CRISPR có tiềm năng trở thành một phần quan trọng trong y học cá nhân, nơi các liệu pháp được thiết kế riêng dựa trên cấu trúc gen của từng bệnh nhân. 

Với sự phát triển của công nghệ này, có thể tiến tới một tương lai không có bệnh di truyền, kiểm soát bệnh truyền nhiễm tốt hơn và mở ra nhiều phương pháp điều trị ung thư hiệu quả hơn. 

Thành tựu thần kinh học

Trầm cảm dự kiến ​​sẽ là nguồn cơn chính gây ra gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu vào năm 2030. Các nghiên cứu về hạch nền trong não giúp giải mã cơ chế điều chỉnh cảm xúc và động lực, đồng thời hỗ trợ điều trị các rối loạn thần kinh như trầm cảm và parkinson.

Hạch nền là một nhóm cấu trúc nằm sâu trong não đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng thần kinh bao gồm vận động, học tập, trí nhớ và cảm xúc. Hạch nền từ lâu đã là một trong những trung tâm nghiên cứu quan trọng trong thần kinh học và hứa hẹn còn mang lại nhiều phát hiện mới trong tương lai.