Nguy cơ quá tải đăng kiểm, cần xem xét giãn chu kỳ kiểm định ô tô

>> Chu kỳ đăng kiểm ô tô con vẫn dày đặc, làm khó dân, kiến nghị thay đổi

Nguy cơ quá tải

Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện có 28 trung tâm với 53 dây chuyền kiểm định đang hoạt. Với số lượng như hiện tại, có thể đáp ứng kiểm định cho khoảng 67.680 xe/tháng.

Dự kiến, tháng 4/2024, số lượng xe tại Hà Nội đến kiểm định là 77.400 xe, các trung tâm chỉ đáp ứng khoảng 87%, tháng 5 có hơn 90.700 xe đến kiểm định, các trung tâm chỉ đáp ứng khoảng 74%; tháng sáu có gần 87.000 xe đến kiểm định, các trung tâm chỉ đáp ứng khoảng 77%; tháng 7 có 90.552 xe đến kiểm định, các trung tâm chỉ đáp ứng khoảng 74% nhu cầu…

Hà Nội có 226 đăng kiểm viên bị khởi tố, trong đó có 143 đăng kiểm viên vẫn đang là việc tại các cơ sở đăng kiểm. Thời gian tới, khi tòa án đưa vụ án sai phạm liên quan đăng kiểm ra xét xử, nhiều đơn vị đăng kiểm sẽ phải dừng hoạt động do thiếu hụt đăng kiểm viên, nguy cơ ùn tắc tại các cơ sở đăng kiểm là hiện hữu.

Không chỉ tại Hà Nội mà nhiều địa phương khác trong cả nước cũng có nguy cơ tương tự. Nhất là khi hết thời hạn giãn chu kỳ đăng kiểm theo Thông tư số 08/2023, số xe phải đi kiểm định sẽ tiếp tục gia tăng.

Giải quyết vấn đề nguồn nhân lực cho các trung tâm đăng kiểm không hề đơn giản. Thời gian qua có quá nhiều đăng kiểm viên bị khởi tố trong “đại án” về đăng kiểm. Những đănng kiểm viên này sẽ không được tiếp tục tham gia hoạt động kiểm định nếu bị kết tội. Ngoài ra, đăng kiểm viên có thể còn bị áp dụng thêm hình phạt bổ sung như cấm đảm nhiệm chức vụ đăng kiểm trong thời gian nhất định, kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù. Trong khi đó, đào tạo 1 đăng kiểm viên dài hạn cần từ 1 - 3 năm và xu hướng hiện nay nhiều người không muốn làm nghề đăng kiểm. 

Không những thế, theo quy định tại Nghị định 30/2023/NĐ-CP ngày 8/6/2023, những trung tâm đăng kiểm, có từ 2 đăng kiểm viên trở lên, bị thu hồi chứng chỉ trong thời gian 12 tháng liên tục, sẽ bị tạm đình chỉ hoạt động trong thời gian 3 tháng. Nên nguy cơ không quá tải về kiểm định xe khó tránh khỏi và còn kéo dài, trong khi số lượng ô tô tham gia giao thông vẫn tăng lên hàng năm. Giải pháp gia hạn kiểm định cũng chỉ là tạm thời, không thể kéo dài mãi.

Nên giãn chu kỳ kiểm định?

Rơi vào hoàn cảnh này, những xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi, không kinh doanh vận tải, sản xuất sau 7 năm sẽ gặp khó khăn, bởi chu kỳ kiểm định dày đặc. Theo quy định, xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi, không kinh doanh vận tải, sản xuất từ sau 7 - 20 năm phải kiểm định 12 tháng một lần và xe sản xuất sau 20 năm phải kiểm định 6 tháng một lần.

Tại các quốc gia như: Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ… ô tô con mới sản xuất được miễn kiểm định 3-4 năm đầu và về sau cứ định kỳ 2 năm mới kiểm định một lần, không quan tâm tới năm sản xuất. So sánh với Việt Nam có thể thấy, chu kỳ kiểm định thật dày đặc. Một chiếc xe con đến 9 chỗ ngồi, không kinh doanh vận tải, lưu hành tại Việt Nam, sẽ phải thực hiện kiểm định tới 14 lần/20 năm, cao hơn so với 9 lần/20 năm ở các nước Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ. Nếu chiếc xe này lưu hành 30 năm, sẽ phải kiểm định tới 34 lần, trong khi ở các nước Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ chỉ 14 lần.

Mới đây, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước đã có kiến nghị gửi Bộ Giao thông Vận tải, đề nghị điều chỉnh thời hạn đăng kiểm đối với xe ô tô cá nhân theo hướng nới lỏng thêm thời gian, để vừa đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông và giảm bớt khó khăn về kinh phí, thuận tiện cho người dân.

Nhiều ý kiến cũng đồng ý với kiến nghị này, cho rằng, công nghệ sản xuất ô tô của nhân loại ngày càng hiện đại và tinh vi, những chiếc ô tô ngày càng thông minh và có tính an toàn cao. Chỉ một lỗi nhỏ về an toàn cũng ngay lập tức được hệ thống tự động cảnh báo, vì vậy nó khác trước rất nhiều. Khoảng 70% xe con ở Việt Nam là của các hãng Nhật Bản và Hàn Quốc. Đa số phần còn lại là xe từ Mỹ và EU. Vì vậy, nên áp dụng theo tiêu chuẩn kiểm định của các quốc gia này.

Theo thống kê trên thế giới, nguyên nhân gây tai nạn ô tô do người lái mất tập trung chiếm tới 94%, còn lại 6% là lỗi kỹ thuật xe, lỗi cơ sở hạ tầng và lỗi do các yếu tố khác. Vì vậy, giãn thêm chu kỳ kiểm định cho xe cá nhân là hoàn toàn có cơ sở.

Giãn chu kỳ kiểm định với xe con đến 9 chỗ ngồi, không kinh doanh vận tải, số lượng xe đến các trung tâm đăng kiểm sẽ giảm. Qua đó giảm quá tải và giảm bớt nỗi khổ cho người dân.