Bộ GTVT đã kiến nghị với Bộ Tài chính đưa các khoản phụ thu vào danh mục yêu cầu bắt buộc phải kê. Khi đó, các hãng tàu muốn tăng phí phải có căn cứ, và báo cáo với cơ quan chức năng Việt Nam. Bộ Tài chính đã tiếp thu và đưa vào dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật giá có hiệu lực vào 1/7/2024.
Trước phản ánh của doanh nghiệp về việc các hãng tàu đồng loạt tăng phụ phí THC, bà Nguyễn Thị Thương, Phó trưởng Phòng Vận tải và dịch vụ Hàng hải, Cục Hàng hải Việt Nam, Bộ GTVT cho hay Cục đã phối hợp với Bộ Công Thương cùng làm việc với hãng tàu về việc giá cước vận chuyển liên tục tăng trong thời gian qua.
Cục đã giao các cảng vụ kiểm tra và rà soát các khoản phụ thu, giá cước vận chuyển của các hãng tàu, đồng thời đề nghị các hãng tàu giải thích thu lý do thu phụ phí cao.
“Họ đưa ra rất nhiều lý do để biện minh cho việc tăng phí. Tuy nhiên, vấn đề khó hiện nay là Việt Nam chưa có cơ chế để quản lý các khoản phụ thu. Hiện Bộ GTVT đã kiến nghị với Bộ Tài chính đưa các khoản phụ thu vào danh mục yêu cầu bắt buộc phải kê. Khi đó, các hãng tàu muốn tăng phí phải có căn cứ, và báo cáo với cơ quan chức năng Việt Nam. Bộ Tài chính đã tiếp thu và đưa vào dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật giá có hiệu lực vào 1/7/2024”, bà Thương cho hay.
Theo bà Thương, xung đột tại Biển Đỏ đang khiến giá cước vận tải biển tăng vọt xảy ra trên toàn cầu. Cước phí vận chuyển từ Việt Nam sang châu Âu tăng gấp đôi. “Đặc thù hiện 90% hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam là do các đối tác nước ngoài chi trả vận chuyển. Tuy nhiên, việc này vẫn tác động giá cả hàng hóa, ảnh hưởng giá thành sản phẩm. Cục đang kiến nghị đưa các tuyến hàng hải của hãng tàu nước ngoài vào diện báo cáo để theo dõi, giám sát”, bà Thương nói.
Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp phản ánh, từ nhiều năm nay, các hãng tàu nước ngoài đã tự ý thu hàng chục loại phí và phụ phí khác nhau đối với hàng hóa của doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam.
Ngay từ đầu tháng 02/2024, đồng loạt các hãng tàu nước ngoài đã công bố tăng 10–20% phí THC đối với mỗi loại dịch vụ container tại Việt Nam.
Không chỉ vậy, các hãng tàu cũng liên tục tự tăng các loại phí và phụ phí này mà không căn cứ theo quy định nào của cơ quan quản lý Nhà nước, hầu hết ở mức rất cao, cao hơn rất nhiều so với phí bốc dỡ container mà hãng tàu trả lại cho các cảng biển Việt Nam.
Cập nhật mới nhất, khi Thông tư 39/2023/TT-BGTVT Bộ GTVT quyết định điều chỉnh giá dịch vụ hoa tiêu, sử dụng cầu, bến, phao neo, bốc dỡ container, lai dắt vừa được ban hành ngày 25/12/2023, bắt đầu có hiệu lực từ 15/02/2024 thì ngay từ đầu tháng 02/2024, đồng loạt các hãng tàu nước ngoài đã công bố tăng 10–20% phí THC đối với mỗi loại dịch vụ container tại Việt Nam.
Điều đáng nói là việc tăng phí này chỉ áp dụng đối với Việt Nam, trong khi các quốc gia khác trong khu vực đều chưa có động thái tăng THC. Đặc biệt, nếu xét theo giá trị tuyệt đối thì 10-20% tăng phí THC của hãng tàu cao hơn gấp 3 lần mức điều chỉnh giá bốc dỡ container cảng biển Việt Nam.
“Việc ban hành Thông tư 39 đã được các Bộ Ban Ngành nghiên cứu rất kỹ lưỡng sau hơn 5 năm không điều chỉnh bất kỳ loại giá dịch vụ nào, nhưng các hãng tàu nước ngoài, chỉ trong thời gian chưa đến 01 tháng từ khi Thông tư 39 được ban hành đã ngay lập tức tự cho mình quyền điều chỉnh mức phí THC áp dụng riêng đối với Việt Nam, các hãng tàu nước ngoài chỉ cần niêm yết thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày và không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí hay bất kỳ báo cáo, ràng buộc từ các quy định nào của cơ quan chức năng”, Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam nhấn mạnh.
Đồng thời khẳng định điều đáng nói là hành vi điều chỉnh THC đợt này không phải là lần đầu tiên. Hiệp hội Chủ hàng nhận định điều này đặt ra thách thức rất lớn đối với Quốc gia trong công tác quản lý hãng tàu nước ngoài và bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cảng biển và logistics nước nhà.
Trước thực tế này, các doanh nghiệp đề xuất, bổ sung Phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá container bằng đường biển vào danh mục hàng hoá, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý mức giá và các loại phụ thu đối với hàng hoá tại cảng biển, tránh trường hợp các hãng tàu tuỳ ý tăng giá và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng xuất nhập khẩu. Hãng tàu cần có báo cáo về cơ cấu phí THC, trong trường hợp các phụ thu này siêu lợi nhuận thì Cơ quan chức năng cần phải áp dụng các chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Sớm rà soát và ban hành cơ chế quản lý việc thu các loại phụ phí, so sánh với quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, yêu cầu chủ tàu ngừng ngay việc thu các loại phí không hợp lý, đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cần sớm ban hành các cơ chế quản lý việc thu phí của các hãng tàu nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phù hợp.
