Những biểu tượng
Họa sĩ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh, giám khảo cuộc thi vẽ tranh cổ động kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, rất có thiện cảm với tác phẩm vẽ chiếc xe đạp thồ của tác giả Phan Thị Thanh Nga. Trong tác phẩm, những dòng dân công với xe đạp thồ chở hàng tiếp tế cho Điện Biên nối nhau chạy chéo bức tranh. Phía trước là chiếc xe đạp thồ với hàng chữ "Vũ khí đặc biệt" làm nên chiến thắng. Phía xa xa là cảnh vẫy cờ chiến thắng trên nắp hầm tướng De Castries.
"Chiếc xe đạp của dân công chở lương thực, súng đạn lên Điện Biên là một biểu tượng. Nó thể hiện quan điểm quân với dân một ý chí. Ngôn ngữ hình tượng giản dị đi vào lòng người", ông Vi Kiến Thành nhận xét.
Cuộc thi nói trên vừa trao giải ngày 17.4, cùng với cuộc thi tranh cổ động 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn. Cả hai cuộc thi có số lượng bài tham gia tổng cộng lên tới 1.000 tác phẩm. Nhiều tác giả có tác phẩm tốt đồng thời vào nhóm xét giải của cả hai cuộc thi như Đỗ Như Điềm, Phạm Bình Định, Trần Duy Trúc… Trong đó, tác giả Đỗ Như Điềm với tác phẩm Tất cả cho chiến dịch Điện Biên Phủ và tác giả Phạm Bình Định với tác phẩm Chào em cô gái mở đường đã giành giải nhất.
Bản thân ông Phạm Bình Định cũng có tác phẩm vẽ xe đạp thồ Điện Biên Phủ trong nhóm được xếp hạng cao. Ông chia sẻ: "Điện Biên Phủ là vẽ xe đạp thồ, xưa bọn mình học thơ văn cách mạng, hình dung về anh bộ đội Điện Biên, nói chung là bộ đội Cụ Hồ rất đẹp đẽ, hình ảnh dân công cũng đẹp. Rồi tôi ấn tượng hình ảnh sau này trong bảo tàng, xe đạp thồ là huyền thoại - phương tiện vận chuyển lương thực".
Hình ảnh Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng xuất hiện nhiều trong các tác phẩm cổ động về Điện Biên Phủ. Bên cạnh đó, hình ảnh tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ cũng được sử dụng trong nhiều tác phẩm lần này. Có thể nói, Điện Biên Phủ đã được hình dung qua nhiều biểu tượng. Có tác giả vào nhóm có giải thưởng còn vẽ Bác Hồ trong tất cả tác phẩm dự giải như tác giả Trần Duy Trúc. Ông Trúc đã ngoài 80 tuổi nhưng những nét vẽ rất chính xác và duyên dáng. "Tôi vẽ Bác Hồ cũng là vẽ bằng tay, vẽ cực kỳ chuẩn xác, từng tí một", ông chia sẻ.
Trường ca Điện Biên với tư liệu dày dặn
Cùng ngày 17.4, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật VN - nhà thơ Hữu Thỉnh - ra mắt trường ca Giao hưởng Điện Biên. Ông cho biết: "Viết về Điện Biên Phủ đối với tôi là điều say mê, nhưng đồng thời cũng là việc làm quá sức. Ý định viết về chiến công lịch sử này đến với tôi từ những năm đầu của thế kỷ 21, sau khi tôi đọc tập hồi ức Điện Biên Phủ - điểm hẹn lịch sử của Đại tướng Võ Nguyên Giáp do nhà văn Hữu Mai thể hiện. Nhưng lúc đó một là do sự tích lũy vốn sống còn ít ỏi, thứ hai là thời gian tập trung vào công việc quản lý. Do đó, việc chuẩn bị cho tập trường ca này chỉ thực sự đến với tôi từ sau khi nghỉ hưu".
Chủ tịch Hội Nhà văn VN Nguyễn Quang Thiều cho biết về cấu trúc của trường ca Giao hưởng Điện Biên, nhà thơ Hữu Thỉnh vẫn sử dụng cấu trúc truyền thống là cấu trúc chương hồi. Nhưng với mỗi một chương ông tạo ra một không gian của Điện Biên Phủ. Có chương về một trận đánh. Có chương về cuộc hành quân. Có chương về một nhân vật và thậm chí có chương sau đó gần như vĩ thanh với lời bình luận 1, bình luận 2.
"Cũng tùy theo sự kiện trong chương mà nhà thơ Hữu Thỉnh sử dụng các thể loại thơ tự do, không vần và đôi khi lục bát xen vào. Điều này khiến trường ca trở nên phong phú. Nó cũng làm sâu sắc hơn nội dung mà trường ca đề cập. Đặc biệt, ở đó, các sự kiện diễn ra được kể rành mạch, rõ ràng với một tinh thần thi ca nổi trội phủ lên, mở rộng biên độ của trí tưởng tượng cũng như cảm xúc của người đọc. Tôi cho là đó là sự thành công của trường ca", ông Thiều cho biết.
Bên cạnh đó, nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó chủ tịch Hội Nhà văn VN, đánh giá với tư liệu dày dặn, trường ca Giao hưởng Điện Biên do nhà thơ Hữu Thỉnh viết rất thật. Ông Khoa nhìn nhận: "Nhà thơ Hữu Thỉnh đi sau Tô Vũ 70 năm cái thời Hoan hô chiến sĩ Điện Biên và nhiều nhà thơ khác nữa, và do đó có nhiều điều kiện để tham khảo về Điện Biên, có điều kiện để tìm hiểu về Điện Biên và đặc biệt có điều kiện để đọc sách về Điện Biên ở nhiều phía. Từ những ký ức đó ông sáng tạo trường ca này".